Với kinh nghiệm góp ý chi tiết cho hơn 3000 bài viết của học viên, mình nhận ra 3 lỗi tư duy viết rất phổ biến khiến bạn không thể viết hoặc khó lòng viết tốt.

Mình biết có nhiều bạn đang ấp ủ mong muốn được viết nhưng chẳng thể viết được gì đủ để chính bạn hài lòng trước hết. Dù cho đó có thể là viết một câu chuyện, một tản văn hay đơn giản là viết để thể hiện bản thân, ghi lại những suy tư. Bạn cũng có thể khát khao được kể lại một trải nghiệm có ý nghĩa, được chia sẻ một góc nhìn độc đáo hoặc đơn giản là giải tỏa những cảm xúc đang chất chứa…

Vậy mà mỗi khi ngồi xuống gõ những dòng đầu tiên, bạn chỉ toàn thấy ý nghĩ lộn xộn, từ ngữ chạy trốn, câu văn rời rạc. Bạn cảm giác như có một rào cản vô hình nào đó ngăn mình lại, dù bạn rất muốn, rất cố gắng.

Nếu bạn đang cảm thấy như vậy cũng đừng quá lo lắng. Đó không phải lỗi của bạn. Với kinh nghiệm góp ý chi tiết cho hơn 3000 bài viết của học viên, mình nhận ra những vấn đề của bạn không đến từ việc thiếu năng khiếu mà nằm ở một số lỗi tư duy viết rất phổ biến. Khi nhận diện được chúng, bạn sẽ thấy con đường viết lách rộng mở hơn nhiều.

3 lỗi tư duy viết phổ biến khiến bạn “bí” mãi

Từ kinh nghiệm trực tiếp sửa bài và hướng dẫn hàng trăm học viên, mình đã rút ra được 3 lỗi tư duy viết mà nhiều người mắc phải, khiến việc viết lách trở nên khó khăn:

1/ Áp lực “hoàn hảo ngay từ dòng đầu tiên” (Perfection Paralysis)

• Tình trạng: 

“Tôi không biết bắt đầu từ đâu!”, “Làm sao để viết thật hay ngay từ câu mở đầu?”, “Mình viết dở quá nên thôi khỏi viết.” Những phán xét trong nội tâm của bạn phản ánh một nỗi sợ hãi rất phổ biến. Bạn cảm thấy áp lực phải tạo ra một bài viết hoàn hảo, chỉn chu ngay từ những nét bút đầu tiên. Điều này khiến bạn bị choáng ngợp trước “trang giấy trắng” và lo lắng về việc mắc lỗi. Nỗi sợ này lớn đến nỗi có thể ngăn cản bạn bắt đầu hoặc khiến bạn liên tục xóa bỏ những gì vừa viết. Bạn quên mất rằng viết là một quá trình của việc viết nháp, chỉnh sửa và hoàn thiện, không phải là tạo ra thành phẩm ngay lập tức.

• Hệ quả: 

Bạn trì hoãn vô tận, bỏ cuộc giữa chừng hoặc chỉ viết được vài dòng rồi xóa bỏ vì cảm thấy không đạt chuẩn.

• Gợi ý thực hành 1: Viết 3 câu để phá tan áp lực hoàn hảo

Mỗi ngày, bạn dành 5-10 phút để viết ít nhất 3 câu về một sự việc, cảm xúc hoặc những quan sát nhỏ nhặt của bạn. Đặt mục tiêu chỉ là viết ra, không cần phải viết hay. Hãy coi đây là những bản nháp đầu tiên của bạn.

• Lưu ý: 

Đừng quan tâm đến ngữ pháp, chính tả hay câu chữ phải chuẩn chỉnh, trơn tru. Chỉ cần viết ra. Mục tiêu là tập thói quen viết và giảm nỗi sợ hãi khi đối diện với trang giấy trắng.

2/ Thiếu tư duy “kể chuyện hấp dẫn” (Focusing on “What” instead of “How”)

• Tình trạng: 

“Tôi có câu chuyện hay lắm nhưng không biết cách kể sao cho hấp dẫn.”, “Tôi viết xong thấy bài cứ khô khan, không đọc nổi.” Đây là vấn đề mình thường được mọi người chia sẻ khi sửa bài. Học viên có thể có một ý tưởng hay ho, một sự kiện thú vị nhưng lại có xu hướng chỉ liệt kê các sự kiện, các sự thật mà thiếu đi việc lồng ghép cảm xúc, tạo không khí hoặc thể hiện góc nhìn độc đáo của cá nhân. Bạn kể một câu chuyện “đúng” nhưng lại thiếu đi sự rung cảm, thiếu đi “cái tôi” riêng biệt khiến người đọc phải dừng lại vì bị cuốn hút.

• Hệ quả: 

Bài viết nhạt nhẽo, không có dấu ấn cá nhân, khó chạm đến trái tim người đọc và không tạo được sự khác biệt hay ấn tượng sâu sắc.

• Gợi ý thực hành 2: Kể chuyện với 1 từ hoặc 1 cụm từ

Chọn một từ hay cụm từ ngẫu nhiên, ví dụ: “mưa mùa hạ”. Dành 10-15 phút để viết một đoạn văn về nó, cố gắng không chỉ miêu tả mà còn thể hiện cảm xúc, kỷ niệm hoặc một suy nghĩ mang tính chiêm nghiệm.

• Lưu ý: 

Đừng ép mình phải tạo ra một “kiệt tác”. Mục tiêu là để bạn cảm nhận và biểu đạt được chiều sâu từ một yếu tố nhỏ.

3/ Tư duy “viết ngắt quãng” và thiếu mạch nối logic (Disjointed Thinking)

• Tình trạng: 

“Tôi viết lan man, ý nọ xọ ý kia.”, “Tôi không biết cách sắp xếp ý tưởng sao cho mạch lạc.” Đây là một trong những điểm mình phải dành nhiều thời gian để hướng dẫn học viên. Bạn thường có rất nhiều ý tưởng trong đầu nhưng lại không biết cách tổ chức chúng thành một dòng chảy logic, từ đó dẫn đến bài viết rời rạc, các đoạn văn không có sự liên kết chặt chẽ, khó hiểu, khiến người đọc phải cố gắng lắm mới nắm bắt được ý bạn muốn nói. Bạn chưa biết cách tạo ra một “dòng chảy” tự nhiên cho bài viết của mình.

• Hệ quả: 

Bài viết thiếu tính thuyết phục, khó gây ấn tượng, không truyền tải được trọn vẹn thông điệp và dễ làm người đọc mất hứng.

• Gợi ý thực hành 3: Lập dàn ý ngược luyện tư duy mạch lạc

Hãy chọn một kết luận hoặc thông điệp mà bạn muốn truyền tải, ví dụ: “Đổi tư duy, thay lối viết”. Dành 5-10 phút để phác thảo dàn ý theo trình tự ngược lại:

• Kết luận/Thông điệp mong muốn: (Viết rõ ra)
• Luận điểm/Ý chính 3: (Ý cuối cùng dẫn đến kết luận)
  • (Các ý nhỏ hỗ trợ)
• Luận điểm/Ý chính 2: (Ý giữa, phát triển từ ý 1)
  • (Các ý nhỏ hỗ trợ)
• Luận điểm/Ý chính 1: (Ý mở đầu, đặt nền móng)
  • (Các ý nhỏ hỗ trợ)
• Mở đầu dự kiến: (Gợi mở để dẫn vào Ý chính 1)

• Lưu ý: 

Đừng viết thành câu đầy đủ, chỉ cần các ý gạch đầu dòng. Mục tiêu là rèn luyện khả năng cấu trúc thông tin và tư duy logic ngược.

Mở khóa tư duy viết cùng Masterclass “Làm chủ Tư duy – Sợ gì Không viết”

Những bài tập trên chỉ là những viên gạch đầu tiên để bạn nhận thức về  tầm quan trọng của tư duy trong viết lách. Để thực sự mở khóa tư duy viết, biến những ý tưởng lộn xộn thành câu chữ sắc bén, có chiều sâu, chạm đến cảm xúc và có khả năng lan tỏa, bạn cần một lộ trình bài bản và những kỹ thuật chuyên sâu hơn.

Nếu bạn muốn:

• Biến những trải nghiệm, suy tư của mình thành những câu chuyện, bài viết.
• Nắm vững cách cấu trúc ý tưởng để viết bài mạch lạc, thuyết phục.
• Tìm thấy giọng văn của riêng mình, dần tạo nên dấu ấn của chính bạn.
• Và đặc biệt, biến việc viết lách thành một công cụ để thể hiện bản thân, kết nối với độc giả và xây dựng thương hiệu cá nhân của bạn…

Mình tin rằng Masterclass “Làm chủ Tư duy – Sợ gì Không viết” sẽ giúp ích cho bạn. Chương trình này được thiết kế riêng dành cho những cây viết đang khao khát được làm chủ tư duy – làm chủ ngôn từ. Chương trình bao gồm 3 buổi Live Training chuyên sâu vào các tối 9/6, 11/6 và 13/6. 

Phí tham gia là 300K/buổi và ưu đãi chỉ còn 750K/combo 3 buổi. 

Đừng để cảm giác “bí rị” ở đâu đó cản trở ngòi bút của bạn. Điền Form này và chuẩn bị sổ bút để cùng nhau khai phóng sức mạnh của câu chữ trong 3 buổi live training: https://forms.gle/SmAu6USfSXtcNDEW9

Hẹn gặp bạn trong Masterclass tuần này nhé!

Cảm ơn bạn đã đọc bài. Chia sẻ bài viết này cho những người yêu viết khác để cùng nhau học viết và thảo luận nhé! Đừng quên theo dõi Facebook, Podcast, Youtube và tham gia Group để học viết mọi lúc mọi nơi hoàn toàn miễn phí.