Có tham lam quá không khi tôi muốn mong thật nhiều với viết? Tôi cũng không biết. Đến cùng, tôi hiểu rằng mình muốn là một cây viết xanh bám rễ vào đời xanh để an lạc ngay cả khi làm kẻ độc hành.

Trong bài Viết là công việc nặng nhọc đáng sợ nhưng không đáng sợ bằng lười biếng, tôi từng khẳng định: “Mỗi câu chữ như những ngôi sao nhỏ không ngừng nhấp nháy làm nên vẻ đẹp sinh động của dòng sông ngôn từ để mình trông vào đấy mà tha thiết ước mong, gửi gắm lòng say đắm yêu đời, yêu người và cả những khát vọng thầm kín của bản thân.”

Nhiều người muốn viết cho chính mình, muốn giãi bày lòng mình mà không cần công khai với ai. Tôi không nằm trong số ấy. Tôi muốn là một người viết có thể nói cho mình và nói thay cho cả người khác. Tôi mong mỗi câu từ được sắp xếp theo cách của tôi sẽ kể được câu chuyện của những người giống tôi. Bởi tôi tin rằng, nhiều người ngoài kia cũng đang mang tâm sự tương tự hoặc có trải nghiệm gần gũi với tôi mà họ không chọn hoặc không thể viết ra. Tôi nguyện là người thư ký cần mẫn ghi chép lại cuộc đời, ghi chép lại phận người, mô phỏng lại thiên nhiên để người khác đọc lên thấy một phần của họ, trong những gì tôi gõ.

Tôi cũng mong mình có thể sẻ chia qua trang viết. Bởi sẻ chia là cách để ta thấy mình đủ đầy hơn, hạnh phúc hơn. Bạn không cần cho đi thứ gì to tát hay vật chất xa hoa. Chỉ cần bạn viết ra đã là một món quà. Quà cho chính mình, quà cho người đọc. Đôi khi bạn e ngại hiểu biết và trải nghiệm của bản thân còn hạn hẹp. Nhưng bạn đừng lo. Ngoài kia vẫn có người chưa biết những điều bạn biết hoặc đồng cảm với những gì bạn viết. Thế nên viết tử tế đã là sự chia sẻ đáng trân trọng rồi.

Là một người viết, tôi nhủ mình viết những điều thành thật. Ngoại trừ truyện, một thể loại hư cấu, tôi luôn chọn viết ra từ chính mình. Có người nói nên viết từ bản thân ra vì đó là cách dễ nhất và thật thà nhất để ta bầu bạn với con chữ. Nhưng tôi tin rằng để cái tôi ấy rung cảm được với đời thì tôi phải gom đời vào đôi mắt và trái tim mình trước đã.

Tôi làm sao viết Mộng chiều quê nếu trong những năm tháng ấu thơ chăn trâu, cắt cỏ nếu tôi chưa từng dành nhiều giờ thả hồn mình vẩn vơ theo cong cong triền đê, theo bảng lảng mây chiều, theo cánh diều, con nước. Tôi hòa vào cuộc đời để tôi tìm thấy tôi, để tôi vun bồi tôi. Như dòng sông muốn nặng phù sa không thể nào tách mình ra khỏi lòng đất mẹ. Tôi tựa như cái cây non bám rễ vào cuộc đời dài rộng, vào đất trời bao la để mỗi ngày thêm xanh tươi, thêm chút ích cho đời.

Không chỉ thành thật, tôi còn dặn mình viết nghiêm cẩn. Nghiêm trong nghiêm túc. Cẩn trong cẩn trọng. Nghiêm cẩn là thái độ viết mà tôi luôn răn đe mình.

Khi viết, tôi có những nguyên tắc riêng. Chúng là điểm tựa, là mỏ neo, là giàn khung để tôi bám vào mà tha hồ sáng tạo. Thử tưởng tượng xem, thiếu mỏ neo thì con tàu sẽ tự do tới vô định trên mặt biển. Ta viết, ta sáng tạo nhưng ta cũng cần một điều để ràng mình lại. Thế nên, tôi giữ nguyên tắc viết của mình để luôn nghiêm cẩn trong từng bài viết.

Tôi nhắc bản thân cẩn thận, không cẩu thả với ngôn từ, với những gì mình diễn đạt. Một người từng hỏi tôi thế nào là khắt khe với bài viết. Tôi cho rằng người viết không khác gì một nông dân cần mẩn. Chọn từ, chọn ý, chọn cách thể hiện cũng như đang chọn từng hạt giống để gieo lên mảnh đất văn bản. Giống tốt chưa đủ, nó còn phải phù hợp. Và ai cũng biết rằng sau gieo hạt là một khoảng thời gian dài với nhiều việc tủn mủn mà kỳ công khác nữa. Có vụ thu hoạch nào mà không kết từ nhọc nhằn của người chăm bón?

Bạn viết về giáo dục trẻ nhỏ chẳng thể dùng chung chất liệu như khi nói về sức khỏe sinh sản. Khi bạn viết tản trữ tình, ngôn từ bay bổng, giàu tính gợi hình, gợi cảm sẽ dễ làm người đọc rung động hơn viết với thuật ngữ chuyên ngành khô khan, khó hiểu. Cứ tưởng tượng trong tình yêu, anh tốt, tôi tốt nhưng không hợp nhau thì càng cố lại gần càng đau, càng ghét.

Viết là công việc đòi hỏi sự sáng tạo và tính cá nhân cao. Tôi không muốn đi vào những lối mòn sáo rỗng. Ngôn từ như ánh đuốc đủ thắp lên bao điều thân thuộc và đủ để tôi được nhận diện trong nhiều cây viết khác. Ngay cả với chính mình, tôi cũng thích là tắc kè hoa, có thể biến hóa khi cần mà không viết mười lần như một. Nói vậy song tôi vẫn tin trong muôn ngàn chiếc lá, chẳng chiếc nào giống nhau. Với lòng cầu thị, bạn sẽ khác đi với bản thân mình ngày qua, dĩ nhiên là khác cả những người ngoài kia nữa.

Tôi định hướng theo viết sáng tác nên càng cần phát huy tính sáng tạo. Dòng văn tôi theo đuổi là văn chương thường nhật. Bạn tôi nói tôi viết dễ đọc và dễ cảm. Là người yêu tha thiết cuộc đời này, tôi không mong bài mình viết trừu tượng, xa xôi, cứ sơ chân như chính đời kia là được. Có vui có buồn, có sướng có khổ, có ánh sáng và cũng có cả những tối tắm. Ấy chính là cuộc đời. Còn tôi có chăng chỉ là người dùng con chữ đi ghi lại một phần nhỏ nhoi trong thực tại vô cùng.

Dẫu vậy, với thể loại tự sự như truyện ngắn, tiểu thuyết, tôi cố gắng làm mới cốt truyện và nhân vật để vừa phản ánh đời sống vừa không gây nhàm chán. Đôi khi câu chuyện cũ, tôi sẽ thử cách kể mới hoặc điểm nhìn mới xem thế nào. Nói chung, viết truyện, với tôi, không hề dễ. Vì thế tôi vẫn cần gọt giũa nhiều hơn. May mắn cho tôi là khi giảng dạy trong các khóa Viết truyện chuyên sâu và Viết tản văn đăng báo, tôi có cơ hội được đọc và góp ý chỉnh sửa sâu về cả ý tưởng, nội dung lẫn hình thức bài viết của học viên cho hợp với các tòa soạn nên cũng được cọ sát và học hỏi nhiều.

Cuối cùng, tôi tin thái độ và tình yêu của mình dành cho viết lách có thể truyền cảm hứng tới những người khác. Những người đang muốn viết, đang cần viết hoặc những người đã viết mà còn hoài nghi về nó. Tôi đã viết liên tục suốt từ năm 2021 tới nay, viết mỗi ngày và có những ngày không chỉ viết một bài. Tôi cũng đã dạy viết cho hơn 100 người. Chúng tôi đều nhận ra tác động diệu kỳ của viết lên tâm lý và cuộc sống của mình. Quả thực là tôi chưa từng nghe người nào nói rằng viết làm cuộc đời của họ xấu xí đi, chỉ có những trải nghiệm tuyệt vời là thứ tôi được mọi người thủ thỉ nhiều hơn cả.

Viết là tôi đang học cách thấu hiểu chính mình trước khi mong hiểu được người khác. Tôi nghiệm ra một điều rằng nhờ viết mà sự trìu mến được lan tỏa từ trong trái tim mỗi người tới thế giới ngoài kia, tới những người họ biết. Có khi là người thân yêu, có khi chỉ là những người bạn viết biết nhau qua màn hình. Như đóa hoa hứng từng chút năng lượng từ bên ngoài để lớn lên, nở ra rồi lại góp hương sắc tô thêm cho đất trời. Vậy nên, tôi viết còn là để khi ai đó đọc bài viết của tôi cũng muốn cầm cây bút hay bật máy tính mà ghi những suy nghĩ trong mình ra thành từng dòng hiển lộ.

Có tham lam quá không khi tôi muốn mong thật nhiều với viết? Tôi cũng không biết. Đến cùng, tôi hiểu rằng mình muốn là một cây viết xanh bám rễ vào đời xanh để an lạc ngay cả khi làm kẻ độc hành.

Cảm ơn bạn đã đọc bài. Chia sẻ bài viết này cho những người yêu viết khác để cùng nhau học viết và thảo luận nhé! Đừng quên theo dõi Facebook, Podcast, Youtube và tham gia Group để học viết mọi lúc mọi nơi hoàn toàn miễn phí.