Truyện ngắn nhiều khi không “toang” vì bạn thiếu cái để kể. Nó “xong phim” ngay từ lúc bạn cố gắng nhồi nhét các chi tiết, sự kiện vào thể loại vốn hạn chế độ dài.
Trong các khoá dạy viết truyện, chúng mình thường đọc được những truyện ngắn “dài miên man”, có khi là 7K từ, có khi hơn 10K từ của học viên. Dù cho cô giáo và trợ giảng vẫn luôn miệng nhắc truyện ngắn đăng báo thường chỉ 2000 – 4500 từ nên cần cô đọng từ nhân vật đến tình tiết, sự kiện…
Đọc truyện ngắn của An Hạ, học viên trong khoá Viết truyện 04, cả mình lẫn chị Đan Ngọc trợ giảng đều thấy lan man, dài dòng, nhiều chi tiết thừa không cần thiết đưa vào. Trong khi đó, những gì cần nhấn mạnh, làm rõ để câu chuyện ấn tượng hơn, hấp dẫn hơn thì không thấy. Bạn xem hình bên dưới sẽ thấy chúng mình nhận xét rất kỹ về truyện của An Hạ, dù chỉ là một bài thực hành theo tuần trong khoá học.
Vốn dĩ ý tưởng về ma rừng của bạn rất thú vị nhưng việc triển khai thành tác phẩm lại chưa hiệu quả do thói quen kể lể, tả quá nhiều nhưng không đúng chỗ, tham sự kiện thường gặp ở những người đang tập tành viết truyện.
Cuối cùng, chúng mình đề xuất bạn mạnh dạn cắt bỏ các chi tiết không cần thiết, dồn sự tập trung vào mạch truyện chính, khắc họa rõ nét hơn về hồ sơ các nhân vật và tăng sự hấp dẫn cho cao trào. Sau đó chúng mình sẽ đọc lại bài sửa của bạn và tiếp tục góp ý.
– Mở truyện dài dòng, lòng vòng nhưng không gây được tò mò.
– Miêu tả bối cảnh thừa thãi hoặc tả tâm lý nhân vật không tới.
– Chèn các chi tiết phụ không cần thiết, không thực hiện được mục đích nghệ thuật.
– Cung cấp quá khứ của nhân vật hay nội tình của câu chuyện quá sớm.
– Kể lể thay vì kết hợp kể và tả.
Thói quen này có thể đến từ:
– Chưa nắm được định nghĩa và đặc điểm truyện ngắn trong bối cảnh hiện nay.
– Nỗi sợ và tâm lý thiếu tự tin rằng người đọc sẽ không hiểu được tác phẩm, không hiểu được ý đồ của người viết.
– Không nắm được nguyên tắc “mỗi chi tiết trong truyện đều phải phục vụ cho xung đột, nhân vật hoặc chủ đề tác phẩm”.
– Chưa hoàn thiện tư duy đánh giá và biên tập truyện ngắn.
– Bị ảnh hưởng bởi cách viết chậm rãi, dài dòng của tiểu thuyết cổ điển.
Tập trung và cô đọng là nguyên tắc mà bạn nên nằm lòng khi là một người mới tập tành viết truyện. Việc dồn lực vào một sự kiện trung tâm sẽ giúp tác phẩm truyện ngắn của bạn thực sự trở thành một lát cắt sắc bén của đời sống và tâm lý con người trong xã hội hiện đại.
Người viết truyện ngắn cần chú ý các điều sau:
– Truyện ngắn hạn chế về số từ nên cũng sẽ giới hạn về không gian và thời gian nghệ thuật.
– Bạn cần tạo ra một ấn tượng thống nhất hoặc một “cú đấm” tâm lý mạnh mẽ ở cuối tác phẩm. Toàn bộ cảm xúc, chi tiết và ẩn dụ trong truyện phải được dồn vào sự kiện trung tâm đó.
– Truyện ngắn không phải là một tiểu thuyết rút gọn.
– Khi bạn đưa vào các tình tiết, chi tiết phụ không cần thiết vào truyện, bạn đang vô tình làm loãng tác phẩm. Sức nặng của sự kiện trung tâm sẽ bị giảm đi, khiến độc giả khó tập trung và cảm thấy mệt mỏi vì bị phân tâm.
– Trong kỷ nguyên “đọc lướt”, độc giả cần một tác động mạnh, nhanh chóng. Sự tập trung giúp họ nắm bắt được ý tưởng cốt lõi và cảm xúc chủ đạo của câu chuyện.
– Khi chỉ có 1 sự kiện trung tâm duy nhất, tác giả buộc phải đi sâu vào phản ứng nội tâm của nhân vật trong truyện ngắn. Bạn có thể không cần kể quá chi tiết về cuộc đời nhân vật nhưng phải cho thấy cách họ đối diện và thay đổi vì sự kiện đó.
– Mọi chi tiết bạn thêm vào tác phẩm đều phải phục vụ cho việc làm rõ cho sự kiện trung tâm hoặc làm nổi bật tính cách nhân vật. Không có chi tiết nào là thừa thãi.
– Sự kiện trung tâm phải đủ lớn để dẫn đến một nhận thức cốt lõi mới ở cuối truyện. Nếu có quá nhiều sự kiện, điều cuối cùng bạn muốn người đọc hiểu ra có thể sẽ trở nên mơ hồ hoặc không đủ sức thuyết phục.
Tóm lại, truyện ngắn phải là một lát cắt sắc bén, chỉ tập trung vào sự kiện đủ sức gây ra biến đổi lớn nhất cho nhân vật. Người viết truyện ngắn phải có khả năng chọn lọc các chi tiết đưa vào truyện và đủ kỷ luật để cắt bỏ những gì thừa thãi.
Sau khóa học Viết truyện 04, khả năng sáng tác của An Hạ đã tiến bộ hơn rất nhiều. Mới đây nhất, truyện ngắn Của nợ của bạn đã được Giải Ba trong Cuộc thi Sống đẹp lần V của báo Thanh Niên. Ngoài ra, bạn cũng có nhiều truyện ngắn và truyện dài được bán bản quyền cho các kênh đọc truyện audio như Đất quê, Khôi kể chuyện… mang đến cho bạn không chỉ niềm vui viết lách mà cả nhuận bút.
Nếu bạn cũng đang muốn tìm hiểu về truyện ngắn và thực hành sáng tác truyện ngắn, được cô giáo và trợ giảng sửa từng truyện và được định hướng phát triển ngòi bút thì mời bạn tham gia vào khoá học Viết truyện chuyên sâu khai giảng ngày 02/12 này của mình nhé!
Đây là khoá học mà học viên nào của mình cũng “vỡ lẽ” ra rất nhiều điều và thấy bản thân thật sự bước vào địa hạt của văn chương.
– Lớp học không quá 10 học viên (thường là 3-5)
– 10 tuần học, 10 buổi Zoom dài 2-3 tiếng
– 10 chủ điểm nội dung bao quát những gì bạn cần biết về truyện/truyện ngắn
– Mỗi bài thực hành được sửa chi tiết 2-3 lần
– Mỗi học viên có 1 trợ giảng đồng hành, bên cạnh cô giáo
– Tác phẩm của học viên được định hướng gửi báo nếu đáp ứng được các tiêu chí của báo
– Có học bổng cho học viên về đích đầu tiên
– Học viên cũ được ưu đãi đặc biệt
– Học phí: 7 triệu
Bạn nhắn cho mình để được nhận nội dung học cụ thể và lịch học hàng tuần nhé.
Mình đã gửi tài liệu cho học viên đọc trước để chuẩn bị cho ngày khai giảng. Bạn vào là mọi thứ đã sẵn sàng.
Mình là Hoà Lương – Người hướng dẫn viết để dung dưỡng tâm hồn, sử dụng ngôn ngữ hiệu quả và cộng tác báo chí.
