Ở bài viết Cách viết truyện ngắn hoàn chỉnh cho người mới bắt đầu (Phần 1), bạn đã đi qua 2 nội dung: Giai đoạn 1 – Tìm cảm hứng và xác định ý tưởng; Giai đoạn 2 – Lập kế hoạch viết và phát triển cốt truyện. Trong phần 2 này, chúng ta cùng tìm hiểu 3 giai đoạn còn lại khi sáng tác một tác phẩm truyện.

Giai đoạn 3 – Viết bản nháp đầu tiên

Bắt đầu với một khung cảnh ấn tượng

Khi viết bản nháp đầu tiên, bạn nên cố gắng tạo ra một câu mở đầu ấn tượng để ngay lập tức thu hút sự chú ý của độc giả. Câu này không chỉ gây tò mò mà còn gợi mở về bối cảnh của truyện hoặc tâm trạng của nhân vật. Đó có thể là một hình ảnh tạo cảm xúc mạnh mẽ, một tình huống bất ngờ hoặc một câu nói đầy ẩn ý của nhân vật…

Bạn cũng có thể bắt đầu với một cảnh hành động đầy kịch tính hoặc một sự kiện éo le để lôi cuốn người đọc. Đừng quên, bạn cần phải giới thiệu nhân vật chính và hé lộ được phần nào xung đột ngay trong khung cảnh mở đầu. Điều này sẽ giúp độc giả nắm bắt được hướng đi của câu chuyện một cách tự nhiên, đồng thời tạo động lực để họ tiếp tục theo dõi.

Ngoài ra, trong giai đoạn viết nháp lần đầu tiên, bạn không cần quá tập trung vào sự hoàn hảo. Điều quan trọng là bạn ghi lại được dòng chảy ý tưởng một cách liền mạch. Sau khi hoàn thành, bạn sẽ còn cần phải quay lại chỉnh sửa nhiều lần và làm cho phần mở đầu của truyện thực sự tỏa sáng.

Ví dụ, trong truyện ngắn Cái mặt không chơi được, nhà văn Nam Cao viết:

“Sáng hôm nay đang ngồi viết với nhau, chẳng biết cái ý nghĩ lan man nào đã xui anh Sen đột ngột bảo tôi:

– Này! Tri ạ, cái mặt anh trông thế nào ấy. Quả thực không chơi được!”

Câu nói của nhân vật Sen khiến người đọc không thể không tò mò, cái mặt không chơi được là cái mặt như thế nào. Để tìm được câu trả lời, họ sẽ tiếp tục đọc tác phẩm.

Viết không sợ sai

Khi viết bản nháp đầu tiên, bạn cần để ý tưởng được tuôn trào tự nhiên nhất. Hãy tập trung vào việc kể câu chuyện từ đầu đến cuối mà không ngắt quãng thay vì vừa viết vừa lo chỉnh sửa câu chữ. Điều quan trọng nhất trong giai đoạn này là bạn đặt được nền móng cho câu chuyện.

Cứ xem bản nháp đầu tiên là cuộc trò chuyện của bạn với chính mình, nơi bạn tự do thử nghiệm và khám phá các khía cạnh của nhân vật và cốt truyện. Chúng ta chấp nhận rằng nó sẽ không hoàn hảo ngay từ đầu. Bởi mọi câu chuyện tuyệt vời đều được xây dựng từ những ý tưởng thô sơ.

Khi bạn không bị áp lực về sự hoàn hảo, dòng ý tưởng sẽ mạch lạc hơn và cảm xúc của câu chuyện cũng tự nhiên hơn. Khâu chỉnh sửa là một phần riêng biệt, đến sau giai đoạn này. Những bước đi của bạn sau đó sẽ cải thiện và hoàn thiện bản thảo.

Duy trì tiến độ viết

Việc duy trì tiến độ viết đều đặn không chỉ giúp bạn hoàn thành bản nháp nhanh chóng mà còn tạo nên thói quen viết hiệu quả. Đầu tiên, hãy đặt mục tiêu cụ thể: số từ, số trang, hoặc thời gian viết hàng ngày hoặc hàng tuần. Ví dụ, viết 500-1.000 từ mỗi ngày là một cột mốc khả thi đối với nhiều người viết.

Để tăng năng suất, bạn có thể áp dụng kỹ thuật quản lý thời gian như Pomodoro. Phương pháp này chia thời gian làm việc thành các phiên ngắn (thường là 25 phút), xen kẽ với khoảng nghỉ ngắn (5 phút). Điều này giúp bạn tập trung cao độ trong một khoảng thời gian nhất định mà không bị kiệt sức.

Bên cạnh đó, tạo môi trường viết thoải mái và loại bỏ các yếu tố gây xao lãng cũng cần thiết. Đừng quên rằng việc duy trì tiến độ không chỉ là về số lượng mà còn là sự kiên trì. Khi bạn bám theo mục tiêu hàng ngày, từng bước nhỏ sẽ cộng dồn thành kết quả lớn, giúp bạn tiến gần hơn đến việc hoàn thành câu chuyện.

Giai đoạn 4 – Chỉnh sửa và hoàn thiện

Đọc lại toàn bộ câu chuyện

Sau khi hoàn thành bản nháp đầu tiên, việc đọc lại toàn bộ câu chuyện từ góc nhìn của độc giả là một bước quan trọng để đánh giá tính mạch lạc và hấp dẫn của tác phẩm. Đặt mình vào vị trí người đọc, bạn có thể nhận ra những đoạn chưa rõ ràng, chỗ mô tả thiếu sống động, hoặc xung đột chưa đủ thuyết phục.

Trong quá trình này, hãy ghi chú lại các vấn đề:

• Phần chưa rõ ràng: Có đoạn nào mà người đọc khó hiểu hoặc thiếu thông tin để kết nối các sự kiện không?
• Điểm chưa hấp dẫn: Những đoạn nào có nhịp độ chậm, thiếu cao trào hoặc không giữ được sự quan tâm của độc giả?

Ngoài ra, bạn cũng cần để tâm tới các đoạn thừa, không phục vụ cho cốt truyện hoặc sự phát triển nhân vật. Đây có thể là những chi tiết mô tả dài dòng, những tình tiết phụ không cần thiết hoặc các đoạn hội thoại không mang lại giá trị cho câu chuyện. Việc cắt bỏ chúng giúp tác phẩm cô đọng và chặt chẽ hơn.

Đọc lại bản thảo với một góc nhìn khách quan sẽ giúp bạn cải thiện đáng kể chất lượng câu chuyện trước khi bước vào giai đoạn chỉnh sửa chi tiết. 

Sửa cốt truyện và nhân vật

Trong giai đoạn này, bạn tập trung tinh chỉnh cốt truyện và nhân vật để đảm bảo câu chuyện mạch lạc và hấp dẫn hơn. Đây là lúc kiểm tra logic của các sự kiện và sự nhất quán trong hành động của nhân vật.

Kiểm tra logic của cốt truyện:

• Xem xét trình tự các sự kiện: Mỗi sự kiện có liên kết chặt chẽ với nhau không? Có khoảng trống hoặc mâu thuẫn nào trong dòng chảy của câu chuyện không?
• Chi tiết chưa logic: Mọi chi tiết trong tác phẩm đều có nguyên do và thực hiện một mục đích nào đó chứ?
• Đảm bảo cao trào và kết thúc hợp lý: Điểm cao trào có đủ sức thuyết phục và gây ấn tượng? Kết thúc có giải quyết được các xung đột chính và để lại dư âm cho độc giả không?

Đảm bảo tính nhất quán của nhân vật:

• Kiểm tra xem nhân vật có hành động phù hợp với tính cách và động cơ đã được xây dựng từ đầu không. Ví dụ, một nhân vật nhút nhát khó có thể đột nhiên trở nên can đảm mà không có lý do hợp lý.
• Đảm bảo các quyết định của nhân vật chính phản ánh sự phát triển hoặc thay đổi mà họ trải qua trong câu chuyện.

Tạo điểm nhấn cho nhân vật:

• Xem xét mối quan hệ giữa các nhân vật: Liệu các tương tác có làm nổi bật tính cách và mục tiêu của từng người không?
• Loại bỏ hoặc điều chỉnh các nhân vật phụ nếu họ không đóng góp gì đáng kể cho cốt truyện.

Việc sửa cốt truyện và nhân vật đòi hỏi bạn phải xem xét tổng thể câu chuyện một cách chi tiết nhằm tạo ra một tác phẩm nhất quán, có chiều sâu và thu hút người đọc.

Biên tập câu chữ

Biên tập câu chữ là giai đoạn cuối cùng để hoàn thiện tác phẩm, giúp câu chuyện trở nên rõ ràng, chỉn chu và chuyên nghiệp. Đây là lúc bạn cần tập trung sửa những lỗi nhỏ nhất để nâng cao chất lượng văn bản.

Sửa lỗi chính tả, ngữ pháp và dấu câu:

• Kiểm tra từng câu để đảm bảo không có lỗi đánh máy hoặc ngữ pháp.
• Chú ý sử dụng dấu câu hợp lý, đảm bảo nhịp điệu và ý nghĩa của câu được truyền tải rõ ràng.

Làm rõ câu văn tối nghĩa hoặc dài dòng:

• Đọc kỹ từng câu và tự hỏi: “Câu này có thể nói ngắn gọn hoặc dễ hiểu hơn không?”
• Loại bỏ những từ thừa và thay thế cụm từ phức tạp bằng cách diễn đạt đơn giản hơn mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa.

Đảm bảo giọng văn nhất quán:

• Đọc lại toàn bộ tác phẩm để xem giọng văn có phù hợp với câu chuyện và cảm xúc mà bạn muốn truyền tải không.
• Nếu có sự thay đổi giọng văn bất ngờ, hãy điều chỉnh để duy trì trải nghiệm liền mạch cho người đọc.

Nhờ sự hỗ trợ bên ngoài:

Nếu được, bạn hãy nhờ bạn bè, đồng nghiệp hoặc một biên tập viên chuyên nghiệp đọc qua để phát hiện những lỗi bạn có thể bỏ sót.

Biên tập không chỉ giúp sửa lỗi mà còn tăng giá trị nghệ thuật của câu chuyện, mang lại cho độc giả một trải nghiệm đọc mượt mà và dễ chịu.

Tham khảo:

Dịch vụ biên tập nội dung và hình thức truyện 

Sổ tay viết truyện từ số 0

Khóa học Viết truyện chuyên sâu

Thu thập phản hồi

Sau khi hoàn thành bản thảo, việc thu thập phản hồi sẽ giúp bạn đánh giá tác phẩm từ nhiều góc nhìn khác nhau. Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn với bạn văn, người có chuyên môn hoặc các thành viên trong cộng đồng viết. Đối tượng này không chỉ đưa ra nhận xét chân thực mà còn giúp bạn nhận ra những điểm mạnh và điểm yếu mà bản thân có thể bỏ qua.

Chia sẻ trong cộng đồng viết:

• Tham gia các diễn đàn, nhóm viết hoặc câu lạc bộ văn học nơi bạn có thể đăng tải tác phẩm và nhận xét từ những người cùng đam mê.
• Đặt câu hỏi cụ thể khi yêu cầu phản hồi, chẳng hạn: “Phần mở đầu có đủ hấp dẫn không?”, “Nhân vật chính có đáng tin cậy không?”

Tóm tắt và phân tích phản hồi:

• Ghi lại các nhận xét, phân loại chúng theo từng khía cạnh như cốt truyện, nhân vật, phong cách viết…
• Tìm các điểm chung trong phản hồi, vì đây có thể là những vấn đề quan trọng cần chú ý.

Nhờ sự hỗ trợ từ người có chuyên môn:

Nếu có điều kiện, bạn nên tìm một biên tập viên chuyên nghiệp hoặc một nhà văn giàu kinh nghiệm để họ đánh giá tác phẩm. Góc nhìn chuyên môn sẽ mang lại những gợi ý sâu sắc giúp bạn chỉnh sửa hiệu quả hơn.

Nhớ rằng phản hồi không phải lúc nào cũng dễ nghe, điều quan trọng là bạn tiếp nhận nó một cách tích cực và xem đây là cơ hội để cải thiện câu chuyện của mình.

Giai đoạn 5 – Xuất bản và quảng bá

Chọn hình thức xuất bản phù hợp

Sau khi hoàn thiện tác phẩm, bước tiếp theo là quyết định cách xuất bản, phù hợp với mục tiêu và khán giả của bạn. Mỗi hình thức xuất bản đều có ưu điểm riêng, mang lại những cơ hội khác nhau để đưa câu chuyện của bạn đến với độc giả.

Xuất bản online:

Nếu bạn muốn chia sẻ truyện nhanh chóng và tiếp cận đông đảo độc giả, các nền tảng như Wattpad, Medium hoặc blog cá nhân là lựa chọn tuyệt vời.

Xuất bản online giúp bạn nhận được phản hồi trực tiếp từ độc giả và xây dựng cộng đồng người hâm mộ. Đây cũng là cách thử nghiệm để đánh giá mức độ yêu thích trước khi quyết định xuất bản sách in.

Gửi bản thảo đến nhà xuất bản:

Nếu bạn muốn tác phẩm được phát hành chính thức, hãy gửi bản thảo tới các nhà xuất bản uy tín. Nhớ chuẩn bị một bản đề xuất ngắn gọn và hấp dẫn cùng bản thảo đầy đủ để tăng cơ hội được duyệt.

Quy trình này thường mất thời gian nhưng sản phẩm của bạn sẽ được biên tập và phát hành chuyên nghiệp, tạo sự tín nhiệm lớn hơn trong mắt độc giả.

Tự xuất bản (Self-publishing):

Với sự phát triển của công nghệ in ấn và nền tảng số, bạn có thể tự xuất bản sách của mình qua các dịch vụ xuất bản. Hình thức này cho phép bạn kiểm soát toàn bộ quá trình và giữ toàn bộ lợi nhuận nhưng đòi hỏi bạn tự chịu trách nhiệm về tiếp thị và phân phối.

Hãy cân nhắc thời gian, ngân sách và mục tiêu cá nhân để chọn hình thức xuất bản phù hợp nhất, đảm bảo tác phẩm của bạn có thể tiếp cận được những người đọc xứng đáng.

Tạo chiến lược quảng bá

Để tác phẩm của bạn tiếp cận được nhiều độc giả, một chiến lược quảng bá hiệu quả là yếu tố không thể thiếu. Dưới đây là các bước cụ thể giúp bạn đưa câu chuyện của mình tới gần với người đọc hơn:

Quảng bá trên mạng xã hội:

• Viết bài giới thiệu tác phẩm trên các nền tảng như Facebook, Instagram, hoặc TikTok. Sử dụng hình ảnh và video ngắn để tăng sự chú ý.
• Chia sẻ các trích đoạn hay từ câu chuyện kèm theo lời kêu gọi hành động như: “Bạn sẽ làm gì nếu ở trong tình huống này?” để khuyến khích tương tác.
• Tận dụng hashtags liên quan để tăng khả năng hiển thị bài viết.

Tham gia sự kiện và hội thảo:

• Đăng ký tham dự các sự kiện văn học, hội sách hoặc hội thảo chuyên ngành. Đây là cơ hội để bạn giới thiệu tác phẩm trực tiếp đến những người yêu sách.
• Kết nối với các tác giả khác hoặc các nhà xuất bản để tìm kiếm cơ hội hợp tác hoặc hỗ trợ.

Cộng tác với cộng đồng viết:

• Gửi tác phẩm của bạn đến các nhóm viết, nhóm đọc sách hoặc diễn đàn trực tuyến để nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng.
• Mời các reviewer sách nổi tiếng đọc và chia sẻ cảm nhận về tác phẩm.

Tạo nội dung bổ sung:

• Viết blog kể về hành trình sáng tác, chia sẻ kinh nghiệm và cảm hứng để độc giả hiểu thêm về bạn và câu chuyện.
• Tạo bản audiobook hoặc podcast nếu có điều kiện để tiếp cận khán giả yêu thích hình thức này.

Quảng bá tác phẩm không chỉ là việc giới thiệu mà còn là cách xây dựng mối quan hệ với độc giả, để lại dấu ấn sâu đậm hơn về câu chuyện mà bạn muốn chia sẻ.

Đón nhận phản hồi từ độc giả

Khi tác phẩm của bạn đã được xuất bản hoặc chia sẻ, việc đón nhận phản hồi từ độc giả là một phần quan trọng trong hành trình sáng tác. Phản hồi giúp bạn hiểu rõ hơn về những gì độc giả yêu thích và những điểm cần cải thiện.

Khuyến khích độc giả để lại bình luận và đánh giá:

• Mời gọi độc giả chia sẻ cảm nhận của họ về câu chuyện, bất kể là qua các nền tảng trực tuyến hay trong phần bình luận trên các kênh cá nhân như FB, blog, IG, Tiktok…
• Khuyến khích họ để lại đánh giá, điều này không chỉ giúp tăng sự hiện diện của tác phẩm mà còn cung cấp những thông tin quý giá về cách độc giả cảm nhận.

Trân trọng cả khen ngợi lẫn góp ý:

• Khi nhận được lời khen, hãy cảm ơn và trân trọng những đánh giá tích cực. Điều này không chỉ giúp bạn giữ động lực sáng tác mà còn làm tăng kết nối với cộng đồng độc giả.
• Đối với những góp ý hoặc nhận xét tiêu cực, hãy lắng nghe và nhìn nhận một cách khách quan. Những phản hồi này sẽ giúp bạn nhận diện các vấn đề trong câu chuyện mà bạn có thể chưa nhận thấy. Thực tế, sự chỉ trích có thể là cơ hội để cải thiện tác phẩm trong tương lai.

Việc đón nhận phản hồi không chỉ giúp bạn hoàn thiện bản thân mà còn xây dựng mối quan hệ lâu dài với độc giả, khuyến khích họ tiếp tục theo dõi những tác phẩm sau này.
Thông qua seri 2 phần Cách viết truyện ngắn hoàn chỉnh cho người mới bắt đầu, hi vọng bạn sẽ nhận ra rằng việc viết một tác phẩm truyện là hành trình kết hợp giữa sáng tạo và kiên nhẫn. Hãy bắt đầu với một ý tưởng nhỏ, dành thời gian phát triển và không ngừng học hỏi qua mỗi bước đi. Tác phẩm của bạn không chỉ là kết quả của nỗ lực mà còn là món quà tinh thần dành cho độc giả.

Cảm ơn bạn đã đọc bài! Chia sẻ với mình ở phần bình luận nếu bạn thấy bản thân trong bài viết này.
Bạn có thể đọc thêm về kỹ thuật viết, hành trình trở thành người kinh doanh chuyên môn và các sáng tác của Sẻ nâu. Ghé thăm mình tại Facebook, Instagram để kết nối nhiều hơn nghen!