Nội dung hay hình thức quan trọng là câu hỏi thường được đặt ra. Trước khi đọc nội dung thì độc giả bị thu hút từ hình thức đầu tiên. Vậy nên hãy đặt nội dung hấp dẫn trong một hình thức chỉn chu.
Hôm qua, tôi được nghe vài bạn chia sẻ rằng “kỹ thuật hay cảm xúc quan trọng hơn” là một câu hỏi khó trả lời. Nội dung hay hình thức quan trọng hơn trong một bài viết không khó trả lời đến vậy.
Người xưa nói “tốt gỗ hơn tốt nước sơn“. Nhưng người ta thường quen đánh giá một vật từ đôi mắt trước tiên. Trong một loạt đồ vật cùng công năng thì bạn vẫn sẽ chọn cái có hình dáng và màu sắc hợp nhãn trước phải không?
Tôi mới xây một blog. Khi gửi bản yêu cầu cho người thiết kế website, tôi liệt kê từ màu sắc, giao diện tới menu, category và các plugin cần có. Chưa kể trong quá trình cài đặt blog, hai chị em còn trao đổi rồi chỉnh sửa nhiều lần. Tới khi họ bàn giao tài khoản, tôi vẫn cần tự mình thực hành các thao tác để có thể làm chủ blog. Nhiều người ghé qua blog của tôi nhận xét: “Blog nhìn sang, xịn, xinh thật sự!”. Những từ này đều chỉ diện mạo bên ngoài. Thế nên không thể phủ nhận sức hút của vẻ bề ngoài. Không chỉ blog mà bất cứ thứ nào đẹp đẽ, ưa nhìn cũng dễ làm người ta quan tâm hoặc có cảm tình từ sớm.
Cái đẹp là một trong những giá trị đầu tiên và không bao giờ biến mất trong lịch sử văn minh nhân loại.
Những định kiến gắn với ngoại hình của từng giới cũng là cách người ta gọi tên vẻ đẹp. Không ai dám khẳng định tranh trừu tượng hay tranh trực họa đẹp hơn. Bởi cái đẹp trong mắt mỗi người được đánh giá chủ quan khác nhau bên cạnh một chuẩn chung được xã hội quy định.
Ví dụ nhỏ là người châu Á đa số thích da trắng, mũi cao trong khi người phương Tây thích da nâu khỏe khoắn. Nói vậy để thấy rằng nhu cầu về cái đẹp bên ngoài là một loại bản năng, một dạng thức tâm lý tự nhiên không cần chối bỏ. Bản thân ta cũng thích nhìn mình khi rạng rỡ hơn là lúc ốm đau xuống sắc. Bạn không cần phủ nhận việc mình thích cái đẹp chỉ vì sợ người ta nói là háu sắc.
Tôi không phải người yêu cầu quá cao về vẻ ngoài nhưng ít nhất vẫn xem thuận mắt là một điều kiện khi đánh giá. Nếu quá xuề xòa hoặc luộm thuộm thật khó để gây ấn tượng tốt.
Hình thức không phải là tất cả giá trị nhưng hình thức là một phần quan trọng để tạo nên giá trị thông qua sự ấn tượng ban đầu. Nhất là khi muốn duy trì một mối quan hệ lâu dài nào đó.
Tuy nhiên, tôi phải thừa nhận có hai kiểu hình thức làm người ta nhớ tới nhanh nhất và lâu nhất. Hoặc là rất đẹp, rất sang hoặc là hoàn toàn ngược lại. Vế đầu tiên thôi thúc người ta lựa chọn, theo dõi, học hỏi. Vế thứ hai có thể khiến người ta sợ hãi, chê bai, chạy dài. Chọn vế nào là tùy ở bạn. Hãy chắc chắn là mình chấp nhận được kết quả.
Nếu vẻ ngoài thu hút ánh mắt thì nội dung là thứ níu chân não bộ để ta lựa chọn một điều gì đó (hoặc một người nào đó). Bức tranh Tiếng thét (The scream) của danh họa người Na Uy Edvard Munch có đẹp không? Tôi tin rằng nhiều người không nhìn ra vẻ đẹp của nó. Vậy điều gì khiến nó trở thành một trong những bức tranh nổi tiếng nhất và được định giá cao nhất trong một cuộc đấu giá tranh?
Hẳn nhiên là từ cảm xúc và nội dung mà bức tranh lột tả. Một tiếng thét, một khuôn mặt hốt hoảng, méo mó, tuyệt vọng tương phản gần như hoàn toàn với khung cảnh xung quanh. Người biết về bức tranh sẽ nhớ về nó không chỉ bởi đường nét, màu sắc, bố cục mà còn bởi những gì nó tác động tới họ – về tâm trạng của một con người.
Trở lại với câu chuyện tạo blog, tôi không kỳ vọng blog của mình phải thật bắt mắt. Tôi vốn không phải người có nghệ tính quá cao, khả năng thẩm mỹ cũng giới hạn. Tôi chia sẻ với người tạo web là hãy giúp tôi tạo giao diện thân thiện với người dùng. Màu chủ đạo mang lại cảm giác dễ chịu để khách ghé thăm vườn Sẻ có trải nghiệm đọc êm dịu. Chí ít là không khiến mọi người bị nhức mỏi mắt khi đọc. Chúng tôi thống nhất chọn màu trắng và xanh lá làm chủ đạo.
Nói như vậy là bởi hình thức không phải thứ tôi đòi hỏi nhiều ở trang web của mình. Tôi muốn tập trung vào nội dung các bài đăng tải. Cảm giác có blog giống như lần đầu tiên sở hữu căn nhà riêng. Bé thôi nhưng là nơi tôi an yên chia sẻ các bài viết của mình. Blog không giống Facebook, không quá công khai, không nhộn nhịp tương tác. Chưa kể có khi còn “vắng khách”. Nhưng không vì thế mà tôi đăng bừa.
Blog sẽ là nơi tôi viết thật sự nghiêm túc. Những tản văn, truyện ngắn hoặc các bài tiếp thêm cảm hứng viết, chia sẻ kinh nghiệm viết lách… đều được biên tập cẩn thận. Blog có thể mang lại cho tôi cảm giác của một ngôi nhà nhỏ riêng tư nhưng tôi mong nó đồng thời là khu vườn với trái ngọt hoa thơm để mọi người thường xuyên ghé đến.
Với mỗi bài viết cũng vậy. Hình thức và nội dung đều quan trọng. Trong một lần tôi đi thi, thầy giám thị khen bài sạch đẹp như vậy chắc sẽ đậu. Lúc tôi chấm bài cho học sinh cũng cộng điểm hình thức. Vậy nó không đơn thuần là vấn đề cảm tính mà còn được quy định thành một tiêu chí đánh giá.
Tôi từng bị cô giáo Văn trừ một điểm cho hai lỗi sai chính tả vì lý do muốn tôi nhớ mãi điều ấy. Tiếc thay, tới bây giờ tôi vẫn thường sai một, hai lỗi chính tả trong một bài. Nhưng cũng không ai cho bạn điểm mười chỉ vì bạn viết đẹp, sạch. Trừ khi đó là cuộc thi vở sạch chữ đẹp. Ngay cả trong cuộc thi ấy thì nội dung những bài được chọn để viết cũng phải hay và ý nghĩa chứ không thể là một bài viết vớ vẩn bất kỳ.
Đến như Hoa hậu hoàn vũ thì nhan sắc cũng chỉ là một trong nhiều tiêu chí xét chọn. Tài năng, tính cách, những điều mà họ có thể làm cho cộng đồng… mới là thứ giúp họ đội được chiếc vương miện quý giá. Nhìn nàng hậu H’hen Niê mà xem, tóc tém, da nâu, khuôn mặt có phần xương xẩu. Nhan sắc của cô gần như trái ngược với những tiêu chuẩn về vẻ đẹp vốn hằn sâu trong tâm thức người Việt. Nhưng cô vẫn là một trong những hoa hậu được yêu mến nhất. Một cô gái trẻ nhiệt huyết, chân thành, giản dị, trách nhiệm và tích cực tham gia các công tác xã hội dù cho nhiệm kỳ của cô đã hết. Làm việc nghiêm túc, chỉn chu hết mực còn trong đời thường thì mộc mạc. Đó là những gì người ta nói về cô hoa hậu người dân tộc thiểu số.
Đưa ra ví dụ để thấy cái chất bao giờ cũng quan trọng hơn cái vỏ. Nhưng người tự trọng sẽ không để cái vỏ tuềnh toàng, cũng như người viết chuyên nghiệp sẽ không để bài viết đầy rẫy lỗi hình thức. Các đặc điểm hình thức như tiêu đề, chính tả, viết thường, viết hoa, dấu câu, xuống dòng, độ dài các đoạn, bố cục bài viết… không quá khó thực hiện. Chỉ cần người viết nắm được và áp dụng vào khi viết, khi biên tập sẽ giúp nâng cao giá trị của bài.
Chẳng ai thích đọc một bài viết đầy lỗi sai. Một nội dung hay sẽ càng hấp dẫn nếu được trình bày qua một hình thức đẹp. Và ngược lại, hình thức đẹp giúp nâng tầm nội dung. Thế nên không chỉ viết mà bất cứ chuyện gì cũng vậy, hãy cứ chăm chút cho cả bên trong lẫn bên ngoài để phiên bản mà bạn có luôn là phiên bản tốt nhất tại thời điểm đó. Nội dung xịn thì hình thức phải xinh mới là lựa chọn thông minh nhất.
Đọc thêm bài của Sẻ nâu nhé!
Trang blog nhỏ màu xanh nơi mình viết bằng trái tim chân thành
