Một con người, dù cho bao nhiêu tuổi, dù tóc đã điểm hoa râm hay đã đi qua bao thăng trầm của cuộc sống thì khi không còn mẹ cũng là khi vụt mất những mùa xuân, cũng là đã mồ côi giữa mênh mông cuộc đời.
Ngày đưa ông Công ông Táo về trời năm nào cũng được mẹ tôi chuẩn bị chu đáo và thành kính. Thế mà năm trước, mẹ lại phải vắng nhà vào đúng ngày 23 tháng Chạp. Không có mẹ, dẫu phong tục vẫn còn nguyên đó nhưng căn nhà bỗng vắng lạnh, đìu hiu.
23 tháng Chạp hằng năm, mẹ tôi vẫn luôn là người chăm lo chuyện sửa soạn lễ cúng còn ba tôi sẽ đảm nhận việc thắp nhang khấn vái và hạ lễ đốt vàng mã. Dẫu có năm ngày đưa ông Công ông Táo trúng vào ngày nghỉ, có năm ba mẹ tôi vẫn phải đi làm nhưng không năm nào thiếu bàn tay mẹ lo toan mọi thứ. Bởi mẹ không yên tâm nên lúc nào cũng ôm hết việc về mình. Mẹ sợ để cho mấy ba con tôi tự chuẩn bị sẽ khó được chu toàn mà việc nghi lễ thờ cúng, mẹ vẫn tin là có thờ có thiêng.
Thế mà năm nay, tôi lần đầu phải ăn tối một mình ngay trong căn nhà thân thuộc. Không mẹ, không cha và không cả những đứa em bên cạnh. Ba tôi làm tăng ca, mẹ nằm viện vẫn chưa về còn gia đình nhỏ của em trai tôi thì sang thăm nhà ngoại. Em út tôi học về muộn, mới ăn cơm lúc trước nên không muốn ăn thêm.
Tỉnh dậy sau khi đã ngủ li bì vì nhiều ngày di chuyển liên tục và không có giấc ngủ ngon, tôi lủi thủi xuống bếp. Nhà cửa, bếp núc đều nhập nhoạng trong bóng tối và lạnh tanh không tiếng người. Tôi ngó đĩa xôi đậu xanh lấm tấm trắng vàng và tô thịt luộc đã nguội ngắt bên dưới lồng bàn rồi nghĩ xem nên làm gì. Nghĩ để mà có chuyện làm cho bếp lửa ngày đưa tiễn ông Công ông Táo không lạnh lẽo dù lòng tôi cũng không nhiều hào hứng. Tôi thích nấu ăn, thích nhất là được nấu món ngon cho những người tôi yêu thương. Không có người nhà, tôi chẳng còn thiết tha gì chuyện nấu nướng.
Nhìn đĩa xôi mẹ nấu vội từ hồi sáng tinh mơ, tôi chạnh lòng nghĩ mẹ đang một mình ở nơi xa ngóng đợi. Rồi tôi lại vẩn vơ nhớ dáng mẹ ngồi nhai nắm xôi khô khốc, khuôn mặt đầy vẻ âu lo. Trước mẹ, tôi vẫn cố tỏ ra bình tĩnh, không muốn mẹ thấy những nghĩ suy của mình mà thêm phần hoang mang. Tôi cũng chỉ dám len lén ngó xem mẹ tôi đang cảm thấy thế nào, có ổn không, có cần tôi để sai biểu gì không. Mẹ vò nắm xôi cho vào cái túi bóng con con rồi mang theo vội vì sáng nay đi sớm không kịp ngồi ăn một bữa cho đàng hoàng.
Thật ra, giờ đi đâu cũng dễ dàng mua bán cả nhưng tính mẹ tôi là thế, như bao người mẹ Việt Nam khác cùng thế hệ, cứ tằn tiện từng xu từng đồng, chỉ hào phóng với những gì dành cho chồng con, rồi bây giờ là cho cháu trai. Mẹ chẳng nhớ phải đối đãi tốt với chính mình để còn làm chỗ dựa tinh thần cho mỗi người trong nhà. Mẹ đâu biết một ngày nhà không mẹ là cả không gian bỗng hóa thành vắng lặng. Tôi dù có đi nam về bắc nhưng hôm nào ở nhà mà không thấy bóng dáng mẹ đâu là trong lòng lại dậy lên cảm giác côi cút, bơ vơ.
Tôi nhớ có lần đọc được bài viết nào đó nói về mùa xuân không còn mẹ, chỉ đọc thôi mà tôi đã khóc nức nở rồi. Một con người, dù cho bao nhiêu tuổi, dù tóc đã điểm hoa râm hay đã đi qua bao thăng trầm của cuộc sống thì khi không còn mẹ cũng là khi vụt mất những mùa xuân, cũng là đã mồ côi giữa mênh mông cuộc đời. Một bài viết nào đó nữa mà tôi từng đọc (tôi không nhớ rõ vì theo dõi quá nhiều người viết trên mạng) là câu chuyện của cô gái nhắn tin báo cho một người bạn thân của mình rằng cô ấy từ đây đã mồ côi. Chỉ một từ ấy thôi cũng đủ để làm người đọc đau lòng thương cảm. Tôi may mắn còn cha còn mẹ nhưng vãn không thể kiềm lòng trước những dòng chữ tựa như cũng đang ầng ậc nước ấy được.
Trong bộ phim “Reply 1988” có cảnh đám tang bà nội của Duk Sun. Cô bé không hiểu tại sao trong ngày mất của bà mà người lớn, như bố của cô, lại có thể uống rượu say khướt rồi cười nói khề khà vui vẻ đến thế. Hai người cô của Duk Sun thì hồn nhiên khoe trang sức ngay cạnh bức di ảnh của người mẹ vừa mất. Cảnh tượng ấy làm cô bé hoài nghi và khó chịu về thế giới của người lớn – nơi mà cô đã nghĩ những tình cảm thiêng liêng nhất cũng không còn ý nghĩa với họ nữa. Nhưng cảnh phim khi bác cả của Duk Sun từ nước ngoài bước vào nhà đã làm tôi bật khóc không ngừng. Vừa nhìn thấy anh trai – chỗ dựa lớn nhất sau mẹ – trở về, bố Duk Sun và hai người cô đã có thể rủ xuống lớp mặt nạ người lớn để ôm chầm lấy anh trai rồi bốn người cùng nhau khóc. Khóc vì không còn mẹ, khóc vì biết từ đó, họ mồ côi, dẫu cho họ đã là những người làm cha làm mẹ và cũng đi hết hai phần ba đời người.
Tôi cũng có những người bạn thiếu vắng cha, mẹ trong hành trang trưởng thành. Tôi biết mình không thể nào thấu hiểu hết nỗi đau của họ nên càng không dám đào sâu vào những câu chuyện quá khứ hay những mạch ngầm cảm xúc mà họ muốn giấu đi. Bởi tôi sợ đụng chạm tới những điều mà bạn tôi đã phải mất rất nhiều thời gian để có thể đối diện, chấp nhận và cố gắng sống như những người bình thường khác.
Dù tôi chưa lập gia đình, chưa sinh con nhưng tôi vẫn luôn tin và đâu đó cảm nhận được sự thiêng liêng vượt khỏi cả khả năng mô tả của câu từ trong tình mẫu tử, phụ tử. Cũng bởi như thế nên với tôi, chỉ cần về nhà có cha có mẹ để hỏi han, chuyện trò, để biết rằng mình vẫn là cây non có gốc có cành thì đứng trước bao nhiêu dâu bể trong đời, tôi cũng tin chắc mình có một nơi an trú giữa bão giông.
Mình là Hoà Lương – Người hướng dẫn viết để nuôi dưỡng tâm hồn, sử dụng ngôn ngữ hiệu quả và cộng tác báo chí.
